اسید سولفوریک چیست ؟

سولفوریک اسید یا اسید سولفوریک که در قدیم با نام “جوهر گوگرد” شناخته می شده است، اسیدی معدنی و بسیار قوی است که با هر نوع درصدی در آب حل می شود و فرمول شیمیایی آن H2SO4 است. این ماده دارای مولکول های قطبی می باشد که پیوند هیدروژنی دارند؛ از این رو این ماده از نوع مایع ویسکوز با نقطه جوش بالا مانند سلیس می باشد.

واکنش اسید سولفوریک با آب بسیار گرمازا بوده و به راحتی در آن حل می شود. این ماده بی رنگ، بی بو و با گرانروی بالا در مقداری زیادی در جهان تولید می شود که آن را به عنوان سلطان مواد شیمیایی می دانند و سرانه تولید آن تاثیر زیادی در شاخص تعیین پیشرفت کشور دارد.

سولفوریک اسید یک خورنده قوی می باشد که بخش زیادی از باران های اسیدی را تشکیل می دهد و قطرات باران با آلاینده های موجود در هوا واکنش داده و تولید اسید می کند. این ماده تا حدودی خطرناک است و با فلزات نیز واکنش می دهد و هر چه قدر دمای آن بالاتر رود مقدار این واکنش بیشتر است ولی بر روی جیوه و سرب تاثیری ندارد.

اهمیت سولفوریک اسید

بدون سولفوریک اسید، ما به تعداد زیادی محصول که اکثر مردم روزانه استفاده می کنند ، دسترسی نخواهیم داشت. به عنوان مثال ، باتری های اتومبیل به اندازه توانایی خود قدرتمند نخواهند بود. این باعث کاهش قدرت اسب بخار و کاهش بازده سوخت می شود.

H2SO4 به قدری در بسیاری از محصولات خانگی ریشه دارد که زندگی بدون آن به طور محسوسی متفاوت خواهد بود. حتی لایه بردارها و اسکراب های شیمیایی آرایشی از اسید سولفوریک بسیار رقیق استفاده می کنند. استفاده از اسید حتی در محصولات زیبایی اگر به چشم شما وارد شود یا بلعیده شود می تواند بسیار خطرناک باشد. برای اطمینان از اینکه از محصولات مراقبت از پوست خود بیشترین بهره را می برید ، تمام دستورالعمل ها را از نزدیک دنبال کنید.

در فرایند تولید مواد شیمیایی مختلفی از اسید سولفوریک استفاده می شود. این مواد عبارتند از:

تولید متیل متاکریلات از روش استو سیانو هیدرین

تولید کاپرولاکتام و تولید محصول جانبی سولفات آمونیوم

اسید فلوریک از سنگ معدن فلوراسپار

دی اکسید تیتانیوم از فرایند سولفات

اکریلونیتریل از پروپیلن

مواد منفجره مثل نیتروگلیسرین، نیتروسلولز و نیتروبنزن

تولید اسید کلریدریک از اسید سولفوریک و نمک طعام

اسید کرومیک و بی کرومات ها

اسید سیتریک از اسید سولفوریک و سیترات کلسیم

اسید بوریک از اسید سولفوریک و بورات سدیم

رزورسینول از بنزن

فورفورال از پنتوسن و اسید سولفوریک

ایزوپروپیل الکل و اتانول از اولفین ها

فنل از کومن و اسید سولفوریک

تاریخچه کشف اسید سولفوریک

اسید های معدنی از دوران باستان شناخته شده هستند، اسید سولفوریک از حدود قرن سیزدهم مورد استفاده کیمیاگران قرار گرفته است. این اسید ماده ای شیمیایی بود که از مدت ها قبل از اینکه کاملاً کشف شود، شناخته شده و مورد استفاده قرار می گرفت. با این وجود در قرن هفدهم، با سوزاندن مخلوطی از گوگرد و نمک پتاسیم یا نیترات پتاسیم، اسید سولفوریک در مقیاس صنعتی تولید می شد که نتیجه آن فرمول آشنای H۲SO۴ است. این اسید یکی از اسیدهای معدنی قوی در کنار اسید کلریدریک و نیتریک است.

انواع اسید سولفوریک بر اساس خلوص

اسید سولفوریک در گریدهای زیر تولید می شود:

اسید سولفوریک صنعتی: اسید سولفوریک صنعتی به عنوان یکی از قوی ترین اسیدهای موجود در بازار، بیشترین مصرف را در صنایع مختلف و به منظور تولید محصولات گوناگون و کاربری های متفاوت از جمله مواد شوینده، پالایش نفت، تولید اسید باتری و غیره دارد.

اسید سولفوریک آزمایشگاهی: این گرید از سولفوریک اسید در بسیاری از آزمایش های شیمی همچون آماده سازی نمونه جهت تعیین درصد آب اکسیژنه در محصولات مختلف قابل استفاده است. اسید سولفوریک آزمایشگاهی همچنین به دلیل قدرت بالای آن، برای شست و شوی ظروف آزمایشگاهی که حاوی رسوب هستند استفاده می شود.

اسید سولفوریک خوراکی: در برخی از نقاط مانند اروپا (طبق استاندارد E513 اتحادیه اروپا) تولید کننده های مواد غذایی از محلول های بسیار رقیق اسید سولفوریک خوراکی برای استفاده در مواد غذایی به عنوان کنترل کننده pH و نگهدارنده به منظور جلوگیری از رشد باکتری و میکروب های مضر استفاده می کنند. اسید سولفوریک خوراکی مصارف بسیار خاصی داشته و در حال حاضر موجود نمی باشد.

بازار جهانی سولفوریک اسید

پیش بینی می شود که بازار جهانی اسید سولفوریک تا سال 2021 به 11.10 میلیارد دلار برسد که در دوره پیش بینی CAGR 2.87 درصد است. علاوه بر این، پیش‌بینی می‌شود که این بازار از سال 2016 تا 2021 به 278.33 میلیون تن برسد.

خطرات

می تواند سوختگی بسیار شدید ایجاد کند، به ویژه هنگامی که در غلظت های بالا قرار دارد. در واکنش مواد خورنده و قلیایی با پوست، از طریق هیدرولیز استر موجود روی بافت های زنده پوست و گوشت، پروتئین ها و چربی های پوست و گوشت به راحتی تجزیه می شود. علاوه بر این، آب زدایی از بافت ها باعث ایجاد حرارت و سوختگی درجه ی 2 می شود. بر این اساس، به سرعت به قرنیه حمله می کند و می تواند باعث کور شدن دائمی شود. اگر اندام های داخلی خورده شود، این آسیب غیر قابل برگشت بوده و حتی ممکن است کشنده باشد.

شرایط نگهداری اسید سولفوریک:

به دلیل خطرناک بودن این ماده و به منظور جلوگیری از خطرات ناشی از اسید سولفوریک برای نگهداری این محصول از ظروف چند لایه پلی اتیلنی استفاده می شود. در ضمن لازم است بدانید که این ماده باید به دور از نور خورشید نگهداری شود.

این اسید در زمره مواد خطرناک قرار داشته و بسیار قوی و خورنده است و تنفس آن بسیار خطرناک می‌باشد.

اسید سولفوریک ۹۸ درصد یعنی چه؟

از مزایایی این نوع سولفوریک اسید می توان به استفاده آن در باغ ها و مزارع کشاورزی اشاره کرد. این ماده موجب کاهش میزان قلیایی بودن خاک و آب می شود و در صورتی که از آن به صورت منظم برای خاک استفاده شود موجب تهویه خاک و افزایش میزان نفوذپذیری خاک می شود. در ضمن میزان شوری خاک را نیز کاهش می دهد. در ضمن این محصول در گریدهای ۵۰ و ۳۵ درصد نیز موجود است اما فروش اسید سولفوریک ۹۸ درصد به دلیل پایداری بالای آن بیشتر می باشد.